Sunset over Honduras

Reflexiones políticas

In Nederland was het afgelopen week tijd voor de Algemene Politieke Beschouwingen (APB). Het politieke circus draaide op volle toeren, alvorens de luikjes weer dicht gaan en achter gesloten deuren onderhandeld wordt over een volgend kabinet. Deze politieke beschouwingen (in het Spaans “reflexiones políticas”) kunnen we ook toepassen op Honduras. Immers, over ruim twee maanden vinden hier de presidentsverkiezingen plaats. Tijd om ook hier even achter- en vooruit te kijken. In een eerdere blog heb ik al eens geschreven over de huidige politieke situatie in Honduras.

Hoe het gaat.

De huidige president van Honduras, Juan Orlando Hernández, is sinds 2014 de president van Honduras, nadat hij in 2013 Xiomara Castro (later meer over haar) verslagen had bij de verkiezingen1. Hernández, van origine een koffieteler uit Gracias, is lid van de Partido Nacional. Vanaf het begin van zijn presidentschap wordt er veelvuldig melding gedaan van drugs trafficing2. Iets wat hem in de rest van zijn presidentiële leven zal blijven achtervolgen.

Graffiti in Tegucigalpa, Honduras. Letterlijk vertaald: “Weg, Juan Orlando Hernández, drugs” Bron: New York Times

Sociaal-economisch heeft Honduras de laatste jaren een kleine vlucht gemaakt. In 2015 werd San Pedro Sula, met zo’n 179 moorden per 100.000 mensen, nog de ‘moordhoofdstad’ van de wereld genoemd (op Facebook heb ik eerder eens wat geschreven over San Pedro). In 2019 was dit aantal nog 55,21 op de 100.000 inwoners. Voor geheel Honduras geldt dat, na een piek in 2011 van 83 moorden per 100.000 inwoners, het aantal moorden per 100.000 is gezakt naar 38 in 2018. Het Gross Domestic Product (BNP) van Honduras is de afgelopen jaren met 4,8%, 3,7% en 2,7% gestegen in respectievelijk 2017, 2018 en 2019. Na een dip in 2020 (-9%) als gevolg van de Covid-19 pandemie, wordt voor 2021 een economische groei van 4,5% verwacht. Honduras is daarmee, na Panama, de snelst groeiende economie in Latijns-Amerika en het Carribisch gebied3.

Sprake van economische welvaart is er voor een groot aantal Honduresen zeker niet, getuige ook de mensenmassas die naar de Verenigde Staten vertrekken. Honduras is dit jaar de grens van 10 miljoen inwoners gepasseerd. Volgens de cijfers uit 2019 leeft zo’n 15% van minder dan $1,90 per dag en leeft bijna de helft van de bevolking (circa vijf miljoen mensen!) van minder dan $5,50 per dag4. En juist op dit punt schuilt een groot gevaar voor de democratische ontwikkeling in Honduras. Later meer over dit punt.

In 2017 vinden opnieuw verkiezingen plaats en opnieuw is het Hernández die de verkiezingen wint, met een verschil van 50.000 stemmen. Wanneer we stellen dat de rechtmatigheid van deze verkiezingsuitslag ‘dubieus’ is, kunnen we met een gerust hart zeggen dat dit een understatement is. Harde bewijzen voor verkiezingsfraude zijn er niet en zullen er ook nooit komen. Internationale waarnemers bij de verkiezingen in 2017 hebben diverse ‘onregelmatigheden’ vast kunnen leggen, maar nooit harde bewijzen kunnen aanleveren5. Een van deze ´onregelmatigheden´ was dat, toen Hernández dreigde te verliezen, de stroom in Honduras uit viel. Zo´n 30 minuten later ging de stroom weer aan en bleek Hernández glansrijk de verkiezingen gewonnen te hebben. De verkiezingsuitslag heeft destijds geleidt tot rellen in het gehele land. Deze rellen zijn gestart in San Pedro Sula. Tegucigalpa, de hoofdstad, is van origine meer gefocust op Partido Nacional.

Het gegeven dat hij straks geen president meer is van Honduras, en daarmee zijn diplomatieke bescherming verliest, brengt de ‘kat’ Hernández in het nauw. Dit levert bijzondere sprongen op. De afgelopen dagen waren diverse landen vertegenwoordigd bij de VN, de aanvankelijke reden waarom Kaag niet bij de APB in Nederland aanwezig kon zijn. Ook aanwezig was Hernández, die een spreekbeurt mocht houden van 15 minuten over de aanpak van klimaatverandering. Welgeteld drie minuten heeft Hernández gesproken over de plannen voor de aanpak van klimaatverandering, de overige tijd heeft hij besteed om de vergadering ervan te overtuigen dat hij niet betrokken is bij drugshandel6. De angst van Hernández is voor te stellen: zijn broer Tony zit inmiddels een levenslange gevangenisstraf uit in de Verenigde Staten als gevolg van een veroordeling aangaande drugshandel. Bijzonder is te zien hoe La Prensa, een van de grootste kranten van Honduras, verslag uitbrengt van het ‘moedige’ optreden van de president7.

Waar het heen gaat.

Op 28 november dit jaar vinden de nieuwe presidentsverkiezingen plaats. In maart van dit jaar vonden de voorverkiezingen plaats en als gevolg daarvan zijn er bij de komende verkiezingen nog vier kandidaten over. Deze kandidaten zijn: Nasry Asfura (Partido Nacional), Xiomara Castra (Partido Libre), Salvador Nasralla (Partido Anticorrupción) en Yani Rosenthal (Partido Liberal)8. Onder de mensen die wij voornamelijk spreken is Salvador Nasralla, van de anti-corruptie partij de favoriet. Niet vreemd, het land hunkert immers naar minder corruptie. Nog minder vreemd wordt dit als we iets meer inzoomen op de andere presidentskandidaten. Hieronder een overzicht van deze kandidaten. Opvallend is het ontbreken van de populaire Salvador Nasrallo in deze lijst. Wanneer ik een Hondurees hier naar vraag zegt hij: “Het is een publiek geheim dat Partido Nacional de werknemers van La Prensa (krant in Honduras) betaalt. Daarom staat Nasralla hier niet tussen”.

De kandidaten tijdens de (teven frauduleus verlopen) voorverkiezingen, uitgelicht de winnaars. Bron: La Prensa

Zo werd afgelopen jaar Nasry Asfura, de huidige burgemeester van Tegucigalpa, aangeklaagd door de Hondurese justitie voor verduistering van publieke gelden en witwassen. Asfura word door de mensen ook wel ‘papi concreto’ (‘vader beton’), vanwege alle bouwprojecten, zoals fly-overs, in de hoofdstad. Opvallend is hierbij hoe vaak deze bouwprojecten aan bevriende bedrijven worden gegund.

Rosenthal werd in 2015 tevens aangeklaagd voor witwaspraktijken en de ondersteuning van internationale drugshandel. Rosenthal is hiervoor in 2017 door de Amerikaanse procureur schuldig bevonden en aangeklaagd voor drie jaar gevangenisstraf. Overigens heeft hij deze gevangenisstraf nog niet uitgezeten en is uiteraard de vraag of dat ooit gaat gebeuren.

Xiomara Castra is de vrouw van de voormalig president Manuel Zalaya, die in 2009 verbannen werd na een coup van het Hondurese leger. De familie Zalaya had innige banden met wijlen Hugo Chávez van Venezuela. Manuel Zalaya werd in maart dit jaar, door een voormalig Hondurese drugsbaron, beschuldigd van betrokkenheid van internationale drugshandel. Deze smet kleeft daarmee ook op zijn vrouw, de presidentskandidaat.

De laatste kandidaat, Salvador Nasralla, lijkt ‘zuiverder op de graat’. De voormalig sportjournalist en televisie-presentator, die sinds de jaren ’80 tegen corruptie in Honduras strijdt, is nog nimmer in staat van beschulding gesteld door justitie. En dat is voor Hondurese begrippen al heel wat. De afgelopen periode was Nasralla dan ook in de peilingen de populairste presidentskandidaat, al heeft dit de afgelopen maanden een flinke knauw gekregen.

Gemiddelde peiling van zes onderzoeksbureaus. Bron: Wikipedia9.

Van tijd tot tijd vragen we Honduresen op wie zij gaan stemmen. Uiteraard zijn we zelf geen onderzoeksbureau of ‘Mauricio el Perro’, maar opvallend vaak geven mensen aan op Nasralla te stemmen of helemaal niet te gaan stemmen. Gisteravond sprak ik een Hondurees die hoopvol zei: “Nasralla gaat veel veranderen in Honduras, hij gaat het goede doen voor de Hondurese bevolking”. En toch is de praktijk weerbarstiger, vermoed ik, en wel om de volgende redenen:

  • Bij verlies van Partido Nacional zal de huidige president zijn politieke bescherming verliezen. Voor Juan Orlando Hernández is er dan ook veel aangelegen dat Asfura de verkiezingen wint.
  • Na de verkiezingen in 2013 en 2017 is veelvuldig melding gedaan van ‘vote-buying’ en ook deze verhalen hoor ik terug van mensen10. Voor 500 Limpira (het equivalent van $22) kan je een stem kopen. Voor veel mensen is dit (meer dan) een weekinkomen en voor een groot deel zelfs een maandinkomen.
  • Hoewel niet officieel, maar een publiek geheim: Partido Nacional heeft een grote invloed op La Prensa, waarmee het de journalistieke verslaglegging kan sturen en daarmee de publieke opinie beïnvloeden. Voorbeeld hiervan is de verslaglegging van het optreden van Hernández bij de Verenigde Naties in New York, eerder deze week. La Prensa schreef over een de aanpak van drugshandel door Hernández. Andere nieuws media schrijven (buiten Honduras) schrijven over een absurdistisch optreden van de president, waarin hij uitlegde geen connecties te hebben met de internationale drugshandel.
  • Door Partido Nacional werd tijdens eerdere verkiezingen gebruik gemaakt van publieke gelden, wat de partij meer financiële slagkracht geeft gedurende de campagne. De term ‘voor de bühne’ heeft hier een bijzondere betekenis. Alleen in verkiezingstijd zijn politici zichtbaar en schieten fondsen, die mensen helpen bij de opbouw na de orkanen Eta en Iota, uit de grond. Om na de verkiezingen met dezelfde vaart weer te verdwijnen.

En zo verwacht ik dat na 28 november dit jaar, de dag van de presidentsverkiezingen, Honduras af is van Juan Orlando Hernández, maar voor (minstens) vier jaren vast zit aan Nasry Asfura. En de vraag is of de Hondurees daar bij gebaat is.

Moties

Ieder jaar, tijdens de APB, worden diverse moties ingediend, waarom moties van afkeuring en moties van wantrouwen. Veelal zijn deze populistisch van aard, zoals gisteren ook weer is gebleken. Toch heeft het indienen van een motie van wantrouwen nut. Het toont aan dat de bewindspersoon te allen tijde betrouwbaar moet handelen, in het belang van de bevolking. Het is daarom de hoop dat de Hondurese bevolking, tijdens de komende presidentsverkiezingen, een duidelijke motie van wantrouwen uitdeelt aan Partido Nacional. Zodat er eindelijk gewerkt kan worden aan een democratische toekomst in Honduras en het belang van de bevolking.

Bronnen

1https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-42116189

2https://www.nytimes.com/2021/03/23/world/americas/honduras-juan-orlando-hernandez-drug-trial.html

3https://www.worldbank.org/en/country/honduras/

4https://povertydata.worldbank.org/poverty/country/HND

5https://www.theguardian.com/world/2017/dec/18/honduras-election-president-juan-orlando-hernandez-declared-winner-amid-unrest

6https://apnews.com/article/united-nations-general-assembly-crime-honduras-united-nations-drug-trafficking-dce3a6657e008559e433a9d671923ed8

7https://www.laprensa.hn/honduras/1494613-410/narcotrafico-pandemia-econom%C3%ADa-discurso-joh-onu

8https://americasquarterly.org/article/meet-the-candidates-honduras/

9https://en.wikipedia.org/wiki/2021_Honduran_general_election

10https://www.theguardian.com/commentisfree/2013/dec/03/honduras-election-eu-oas-observer-fraud-violence

Deel het Verhaal.

Meer blogs.

La recta final

Het eerste kwartaal van 2022 nadert z’n einde al weer, zonder dat we een blog hadden geschreven. Niet dat er niets is gebeurd de afgelopen

Lees Verder.

Te ayudo

Zodra ik de supermarkt binnen ga begint de ellende. Laurine heeft me een lijstje gestuurd met boodschappen die ik moet doen in een supermarkt in

Lees Verder.

Somos familia

“Tu eres mi papi y tu eres mi mami, y yo la hija. Somos una familia”. Hangend aan onze schouders en met een glimlach van

Lees Verder.
Sunset over Honduras

Reflexiones políticas

In Nederland was het afgelopen week tijd voor de Algemene Politieke Beschouwingen (APB). Het politieke circus draaide op volle toeren, alvorens de luikjes weer dicht

Lees Verder.

Vacaciones

Tijdens je reis op vakantie. Zeker, ook dat hebben we hier. Een maand geleden was het dan zover. Na 5 keer verplaatsen stond de datum

Lees Verder.

Continuamos…

Inmiddels zijn we ongeveer 240 dagen onderweg en wonen we ruim 5 maanden op de ranch van NPH Honduras. Het schrijven van de blog is

Lees Verder.

5 reacties

  1. Dank voor dit college!
    Misschien kan Johan Remkes nog wat betekenen als zijn klusje in Nederland gereed is!

    Hartelijke groet van ‘Thuis’

  2. Hoi Gerben, dank je voor dit boeiende relaas! Het geeft inzicht in het politieke reilen en zeilen in Honduras.
    Hartelijke groet,
    Pa & Ma

  3. Dag Gerben,
    Dank voor je uitleg over de presidentsverkiezingen in Honduras.
    Een hartelijke groet van Herman en Inge Hofman.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *